W związku z trwającymi konsultacjami społecznymi projektu ustawy wprowadzającego system kaucyjny przesłaliśmy do ministerstwa swoje uwagi i propozycje rozwiązań, które naszym zdaniem przełożą się na opracowanie lepszej wersji systemu niż zaproponowana teraz. Podniesienie poziomu sortowalności i recyklingu odpadów jest szczególnie ważne dla tak dużego samorządu jak Warszawa, stąd i nasze zainteresowanie tym tematem.
Nasze uwagi
System oparty na większej liczbie operatorów niż jednym czy dwóch może doprowadzić do chaosu. Przykładowo część operatorów Sugerujemy oparcie systemu na większej liczbie operatorów niż jednym czy dwóch może doprowadzić do chaosu. Przykładowo część operatorów może przyjmować tylko wybrane opakowania (np. tylko szklane, drugi tylko plastikowe) lub opakowania konkretnych producentów. Może też zdarzyć się, że w jednym sklepie będzie działać kilku operatorów. Wreszcie, operatorzy mogą też różnić się co do wielkości stawki. To wszystko prowadzi do sytuacji, w której konsument będzie miał trudność się odnaleźć. Dlatego postulujemy, aby system kaucyjny prowadzony był przez jednego, nienastawionego na zysk operatora, a także o to, żeby wysokość kaucji, a przynajmniej jej zakres określony był ustawowo.
Proponujemy również rozszerzenie możliwości prowadzenia systemu kaucyjnego na inne formy prowadzenia działalności niż spółka z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółka akcyjna. Do rozważenia jest też objęcie systemem kaucyjnym podmiotów prowadzących wyłącznie usługi gastronomiczne.
System kaucyjny powinien zostać rozszerzony na opakowania metalowe (puszki), kartony po opakowaniach oraz szkło jednorazowe, a nawet na opakowania jednorazowe na posiłki po tzw. daniach na wynos. Rozumiemy, że opakowania jednorazowego użytku zbierane są w ramach systemów gminnych, jednak w naszej ocenie dla przeciętnego konsumenta rozeznanie się, która butelka szklana jest jednorazowa, a która wielorazowa może być utrudnione (nawet biorąc pod uwagę to, że opakowania objęte kaucją będą oznakowane).
Uważamy też, że należałoby odejść od przyjmowania jedynie skompletowanych opakowań. Celem systemu kaucyjnego powinno być przede wszystkim ograniczenie ilości odpadów, stąd brak nakrętki nie powinien być przeszkodą w skorzystaniu z niego.
Ustawa powinna wskazywać wprost datę wejścia systemu w życie. W założeniach do projektu był wskazywany 1 lipca 2024 r., natomiast w projekcie ustawy znajdują się tylko poziomy zbiórki zaczynające się od 2025 r.
Ponadto zwracamy uwagę, że projekt nie określa zasad dotyczących przepływów finansowych ani sposobów na zminimalizowanie oszustw w systemie.
Cieszymy się, że projekt ustawy w końcu ujrzał światło dzienne. System kaucyjny jest bardzo potrzebnych w miastach, które mają coraz większy problem z radzeniem sobie z rosnącą liczbą odpadów i trudnościami w wymuszeniu na mieszkańcach ich sortowania. Motywacja w postaci odzyskania kaucji za opakowanie może przyczynić się do zmiany w podejściu. Docenić należy również fakt, że konsumenci nie będą zobligowani do posiadania paragonu. Niestety projekt wymaga jeszcze wielu poprawek.
– komentuje Patryk Bernardelli, współpracownik Warszawskiego Forum Samorządowego.